Callicanes, Poperinge
Herontwikkeling van een grenspost tot multimodaal knooppunt met kantoorruimtes
Na het verdrag van Schengen in 1992 verloor de oude douanepost van Callicanes, liggend op de Frans-Belgische grens tussen Steenvoorde, Godewaarsvelde en Poperinge, zijn functie. De site raakte daarna in onbruik en vertoont aan Vlaamse zijde een verloederde aanblik. Evolta helpt de provinciale ontwikkelingsmaatschappij West-Vlaanderen om de site te herbestemmen en te revitaliseren.
De herbestemming betreft een inrichting van een veilige vrachtwagenparking (voornamelijk voor uitzonderlijk transport) met rustplaats, sanitaire voorzieningen voor de chauffeurs, ingebed in een flexibel multifunctioneel gebouw. De opdracht betreft een evenwichtsoefening tussen enerzijds behoud van de kwaliteit van de open ruimte en anderzijds het economisch opwaarderen van de site.
De poort van West-Vlaanderen
Gezien de ligging is deze locatie bij uitstek geschikt om uit te groeien tot een landmark, een poort op West-Vlaanderen en om op deze site een multifunctioneel gebouw te bouwen. De locatie op de grens is ideaal gelegen om de Noord-Franse en de West-Vlaamse gemeenschappen dichter bij elkaar te brengen, door het stimuleren van grensarbeid of taallessen. Bovendien kan dit gebouw ook een toeristische functie vervullen, doordat het middenin het fietsknooppuntennetwerk van de grensoverschrijdende westhoek ligt.
De flexibele indeling van het gebouw biedt ruimte voor verdere programmering van de site. Zo kan er op elk moment modules bijgeplaatst, heringedeeld of weggelaten worden naargelang de toekomstige functies. Om dit te realiseren, is de structuur van de buitenschil ontworpen met maximale modulaire ritmiek. Met oog op de toekomst kan ook deze buitenschil vergroten of verkleinen naar gelang de noden van het gebouw.
Uitstraling
De voorgestelde uitstraling van het gebouw werd gekozen door een afweging te maken tussen duurzaamheid, functionaliteit en budget. Bovendien verleent het ontwerp een dubbele gevel, waarbij de contrasterende en samenhangende elementen een mooie synergie vormen. De buitenschil bestaat uit ritmerende spanten met een secundaire, horizontale balkenstructuur. De ritmering is afgestemd op geprefabriceerde standaard afmetingen. In tegenstelling tot deze uitgelijnde structuur worden de panelen ingevuld met een levendig en speels karakter. Hierin wisselen volle houten en groen begroeide panelen zich af met openingen, die instaan voor het licht en zicht. In de zomer zal de beplanting maximaal in bloei staan, waardoor voldoende schaduw wordt gecreëerd en bijgevolg geen kans bestaat op oververhitting. Terwijl in de winter de lage densiteit van de beplanting zorgt voor maximaal invallend zonlicht.
Functionele herontwikkeling met groene inbedding
In het kader van circulariteit wordt de vrachtwagenparking aangelegd op de bestaande verharding, waarbij deze verharding maximaal wordt gerecupereerd. Binnen deze randvoorwaarde wordt gezocht naar een optimale flow en compactheid. De overbodige verharding wordt onthard om de biodiversiteit te versterken en het groene karakter te bevorderen. De nieuwe infrastructuur wordt ingebed in een groene omgeving, voorzien van aangename picknickplaatsen met uitzicht op de Katsberg.
De grootste uitdaging van dit ontwerp is het verzoenen van de twee tegenstrijdige werelden: een gehucht met enkele tientallen inwoners en met evenveel (grens-gerelateerde) ondernemingen; en de grensoverschrijdende logistieke logica van internationaal zwaar en uitzonderlijk transport. Daarbovenop is deze grenspost ingebed in het historisch gelaagd cultuurlandschap tussen de Katsberg en Kassel, wat een zekere complexiteit met zich meedraagt.
De grenspost is een centrale ruimte die verschillende programma’s ordent en tevens een schakel in een ruimer netwerk vormt. Een grensoverschrijdende visie op het landschap dringt zich op.
Ons ontwerp, als de eerste schakel in de verdere uitwerking van het masterplan, zet de toon voor de hierna verdere ontwikkeling van de site, het lokale netwerk en de - voordien onbestemde - publieke ruimte.
