Hemelwaterplan Pidpa, Antwerpen
Opmaak van een basis- en detailhemelwaterplan
Om een structureel en doelmatig beleidsdocument te ontwikkelen voor wateroverlast, heeft het Centrum voor Integraal Waterbeleid in 2013 het Hemelwaterplan in het leven geroepen. In 2016 startten we samen met de Provinciale Intercommunale Drinkwatermaatschappij der Provincie Antwerpen (kortweg ‘Pidpa’) een eerste pilootproject op voor Heist-op-den-Berg.
Ons team Mens & milieu werkte samen met de drinkwatermaatschappij een methodiek uit die voor alle Pidpa-gemeentes uitgerold kon worden. Daarbij werd een onderscheid gemaakt tussen enerzijds een basishemelwaterplan, dat gebiedsdekkend was voor de volledige gemeente, en anderzijds een detailhemelwaterplan, van toepassing op een specifiek deelgebied.
Basishemelwaterplan als algemeen instrument
Het basishemelwaterplan is geen allesomvattend rioolontwerp, maar wel een tool die richting kan geven in alle aspecten van het (ruimtelijke) beleid, van waterhuishouding over weg- en rioleringsontwerpen tot het ontwerp van volledige parken. Daarom is de keuze van de juiste GIS-data of geo-informatie ontzettend belangrijk. Werkelijk álle gegevens die relevant zijn voor de waterhuishouding moeten opgenomen worden – denk aan locaties van wateroverlast, bestaande riolering, zoneringsplannen, bestaande verharding, infiltratiemogelijkheden, bodemkaarten …
De afweging over welke data gebruiken we, en hoe combineren we ze om tot zinvolle uitspraken te komen, was een belangrijk deel van onze oefening. Zodra dat vaststond, kon de oefening eenvoudig herhaald worden in andere steden en gemeenten.
Detailhemelwaterplan voor lokaal inzicht
Terwijl het basishemelwaterplan vooral een macro-benadering vergde en gebaseerd was op GIS-informatie om het gebied in kaart te brengen, heeft het detailhemelwaterplan meer aandacht voor de lokale context – en wordt daarbij een combinatie van GIS, InfoWorks ICM en Sirio ingezet.
Voor de deelgemeente Hallaar voerden we een volledige ‘flow survey’ uit, waarbij we maten hoeveel hemelwater er bij bepaalde buien effectief afstroomde en naar waar. We analyseerden infiltratiekaarten, hemelwaterkaarten, bodemkaarten, GIS-kaarten … en keken in detail naar bestaande wateroverlastproblematieken. Daarna bespraken we verschillende oplossingen, zowel op korte of middellange termijn als op lange termijn.
Het hemelwaterplan voor Heist-op-den-Berg was bij aanvang voor zowel Evolta als Pidpa volledig nieuw. Dat heeft ons de mogelijkheid gegeven om te zoeken, te ontdekken en bij te sturen doorheen de studie. Het resultaat is niet enkel een basishemelwaterplan voor één gemeente, maar wel een instrument of methodiek die over alle Pidpa-gemeentes kan uitgerold worden.
